Beroepsgeheim

Als verpleegkundige, verzorgende of verpleegkundig specialist heb je een beroepsgeheim. Zonder toestemming van de zorgvrager geef je geen informatie van en over de zorgvrager door aan anderen. Wat hier precies mee wordt bedoeld wordt uitgelegd in artikel 2.12 van de Beroepscode van Verpleegkundigen en Verzorgenden.

Wat houdt het beroepsgeheim in?

De basisregel van het beroepsgeheim is eigenlijk heel simpel:

Het belang van die basisregel is zo groot, dat je kunt spreken van een ‘zwijgplicht’. De zwijgplicht (of het beroepsgeheim) geldt voor jou als verpleegkundige of verzorgende. Om zorgprofessionals te ondersteunen bij het omgaan met het beroepsgeheim heeft V&VN samen met vakbond NU’91 twee handreikingen ontwikkeld.

Waarom is het beroepsgeheim belangrijk?

Het beroepsgeheim dient allereerst de bescherming van de vertrouwensrelatie van jou met de zorgvrager. Als verpleegkundige of verzorgende heb je een zorgrelatie met de zorgvrager, die op wederzijds vertrouwen gebaseerd is. Zonder die vertrouwensrelatie is goede zorgverlening niet mogelijk. Dit is een belangrijk uitgangspunt van de zorg. De zorgvrager is voor zorg van jou afhankelijk. 

Welke informatie valt onder de zwijgplicht?

De zwijgplicht geldt niet alleen voor informatie over de gezondheidstoestand van de zorgvrager, zoals de diagnose, de medicijnen die worden gebruikt, en de behandeling die wordt ontvangen. Ook andere informatie, die de zorgvrager heeft verteld of die tijdens de zorgverlening is gehoord of gezien, valt onder het beroepsgeheim.

Een zorgvrager kan bijvoorbeeld ook het een en ander vertellen over de thuissituatie, relatie(problemen), werk of werkloosheid. Over deze informatie zwijg je tegenover anderen. Tijdens de zorgverlening aan de zorgvrager kun je ook het een en ander te weten komen over anderen uit de omgeving van de zorgvrager, bijvoorbeeld gezinsleden. Voor die informatie geldt het beroepsgeheim ook.

Handreikingen

Om zorgprofessionals te ondersteunen bij het omgaan met het beroepsgeheim heeft V&VN samen met vakbond NU’91 twee handreikingen* ontwikkeld:

*De handreikingen komen uit 2015 en zullen op korte termijn worden vernieuwd.

Lastige kwesties & dilemma's bij beroepsgeheim

In de handreikingen is er niet alleen aandacht voor de regels van het beroepsgeheim, maar ook voor het omgaan met lastige kwesties. Dat zijn bijna altijd situaties waarin het belang van het beroepsgeheim tegenover andere belangen en waarden komt te staan. Wat zeg je als zorgvrager A vraagt of je nu naar mevrouw B gaat? Of als de zorgzame en betrokken buurvrouw van mevrouw B vraagt hoe het met haar gaat? Kun je binnen ketenzorg informatie over de zorgvrager gewoon doorgeven aan de volgende stap in de keten? En wat doe je als de politie voor de deur staat met een opsporingsbevel? Of aan je vraagt om informatie over een zorgvrager omdat hij betrokken zou zijn geweest bij een ernstig misdrijf?